SHIRLEY - Charlotte Brontё

Drogi Czytelniku, biorąc do ręki książkę autorstwa Charlotte Brontё przeniesiesz się na wrzosowiska północnej Anglii. Dokładnie do fikcyjnej części Yorkshire, gdzie poznasz losy mieszkańców dwóch parafii Briarfield i Nunneley. A że „Shirley” jest powieścią społeczno-obyczajową –opis środowiska, w którym odbywa się akcja, będzie niezwykle barwny i dokładny. Począwszy od osób duchownych, poprzez przedsiębiorców, baronetów i damy, a skończywszy na robotnikach, służbie oraz chłopach. Przechodząc od fragmentów dotyczących jednej klasy społecznej do fragmentów dotyczących innej, zgłębisz konflikty, miłostki, uprzedzenia i wzajemne relacje mieszkańców borykających się z konsekwencjami wojen napoleońskich.

Główne wątki powieści dotyczą m.in. młodego przedsiębiorcy Roberta Moorea. Dżentelmen ten sprowadza do swojej fabryki maszyny, które według okolicznej ludności zabierają pracę i są powodem nędzy. Tym samym Moore naraża się na gniew mieszkańców – do tego stopnia, że jego życie staje w obliczu zagrożenia… Fabrykant nie poddaje się jednak łatwo – wypowiada wojnę swoim przeciwnikom, a dla ratowania majątku rozważa poślubienie dumnej panny Keeldar, mimo iż prawdziwym uczuciem darzy ubogą Caroline. Z kolei Shirley Keeldar zakochana jest z guwernerze rodziny wuja – Louisie i dobrze wie, że jej jako kobiecie zamożnej, taki związek nie przystoi. Jak potoczą się losy tej czwórki? Czy gotowi będą pogrzebać uprzedzenia i dumę w imię miłości…? Tego już nie zdradzę…

„Shirley” jest drugą opublikowaną powieścią pisarki, po przyjętej entuzjastycznie „Jane Eyre”. W Polsce doczekaliśmy się jej pierwszego wydania. Dobrze, że w końcu zdecydowano się na przekład z języka angielskiego, gdyż „Shirley” z pewnością jest lekturą wartą poznania. Zwłaszcza jeżeli lubi się książki nie stroniące od bujnych metafor, opisów charakteru, stanów ducha i dość odważnych oraz przykuwających uwagę dialogów. To z pewnością nie jest ten typ literatury, gdzie sensacja goni sensację, a akacja pędzi niczym kometa. Tutaj wszystko dzieje się powoli, ale na pewno nie monotonnie. Mimo braku niewiarygodnych zwrotów akcji, książka potrafi dostarczyć wielu emocji. Po prostu trzeba się lubować w tego typu opowieściach, by docenić ich urok.

W przeciwieństwie do „Jane Eyre”, losy „Shirley” poznajemy za sprawą bezimiennego narratora w trzeciej osobie (tzw. narrator wszechwiedzący) i co ciekawe zwracającego się czasami bezpośrednio do Czytelnika, np.: „Czytelniku - zajrzyj mu przez ramię i czytaj słowa, które zapisuje”, „Tak, Czytelniku, trzeba nam teraz uregulować wszystkie należności” i temu podobne wyrażenia. Nie brakuje także zwrotów francuskich z tłumaczeniem w tekście, bądź u dołu strony. Ogólnie rzecz ujmując –narracja jest spójna i losy bohaterów pióra pani Brontё czyta się bardzo dobrze. Warto tutaj wspomnieć, że autorka (jak to często bywa w powieści społeczno-obyczajowej) ubrała swoje postaci w cechy znanych jej osób, co zaznaczyła przy okazji jednego opisu: „Musisz myśleć czytelniku, że opisując panny Ainley, przedstawiam jedynie nierzeczywisty wytwór swojej wyobraźni  - nic z tych rzeczy. Portrety przedstawionych tu przeze mnie osób szkicuję na podstawie oryginałów żyjących w prawdziwym świecie.”

Nie pozostaje mi nic innego, jak zaprosić was – Czytelnicy, do zapoznania się z tą pełną pasji opowieścią o życiu w trudnych czasach przemysłowej zapaści, czasach konfliktów klas, interesów oraz płci. Zapraszam!

Moja ocena: 5-/6

Dane o książce: Charlotte Brontё, Shirley, Wydawnictwo MG 2011, s. 646. 

[Pierwsze wydanie na polskim rynku!]

- Za książkę dziękuję Wydawnictwu MG -